ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကက်သလစ်သာသနာတော်အုပ်ချုပ်မှုစနစ် စတင်ထူထောင်ခြင်း နှစ် (၃၅၀) ပြည့် အခမ်းအနားကို ကျင်းပ
ဘနျကောကျ၊ မလေ ၂၀၊ ၂၀၁၉
ထိုငျးနိုငျငံတှငျ ဗာတီကနျနိုငျငံက (၁၆၆၉) ခုနှဈက စတငျဖှဲ့စညျးခဲ့သောကကျသလဈသာသနာတောျ အုပျခြုပျမှုစနဈ၏ နှဈ (၃၅၀) ပွညျ့ အခမျးအနားကို မလေ (၂၀) ရကျနေ့က အောငျမွငျစှာကငြျးပပွီးစီးခဲ့သညျဟု သတငျးရရှိသညျ။
၎င်းငျးပှဲတောျသို့ ဗာတီကနျ ဧဝံဂလေိ ပွနျ့ပှါးရေးဝနျကွီးဌာနဝနျကွီး ကာဒီနယျဖာဒီနနျဖီလိုနေ သညျ အထူးဧညျ့သညျတောျ အ ဖွဈ ကွှရောကျ ခြီးမွှငျ့ခဲ့သညျ။
ကာဒီနယျ ဖိလိုနကေ အာရှတိုကျသညျယဉျကြေးမှုပေါငျးစုံရှိရာ ဘသာတရားတို့ ပေါျထှနျးရာ ဒသေဖွဈ သောျလညျး လူဦးရေ၏ ၈၅ ရာခိုငျနှုနျးမှာ ဆေးကွောခွငျး မခံရသေးသူမြား ဖွဈကွပွီး၊ အာရှတိုကျသညျ သာသနာနယျတဈခု အစဈအမှနျဖွဈသောကွောငျ့၊ ကကျသလဈသာသနာတောျနှငျ့အတူ ပူးပေါငျးကာ သာသနာပွု မြားအဖွဈ ဆောငျရှကျကွရနျလညျးကောငျး၊ ကြှနျုပျတို့၏ ယုံကွညျခွငျးအား မှနျကနျစှာ နထေိုငျခွငျးအားဖွငျ့ လူအမြားအား ခရဈယာနျအသကျတာအကွောငျး သကျသခေံကွရနျလညျးကောငျး၊ ထိုငျးနိုငျငံရှိ ကကျသလဈ ဆရာတောျကွီးမြားနှငျ့သူတောျစငျဘာသာဝငျမြားအားလုံးကို တိုကျတှနျးအားပေးခဲ့သညျ။
ရဟနျးမငျးကွီး ဖရနျစဈမှလညျး ထိုငျးနိုငျငံ ကကျသလဈ သာနာတောျသို့ သဝဏျလှှာ တဈစောငျဖွငျ့ ကောငျးကွီး မငျ်ဂလာ ပေးပို့ခဲ့သညျ။ ထိုသဝဏျလှှာကို ကာဒီနယျ ဖီလိုနေ ကိုယျတိုငျ ဖတျကွား ခဲ့သညျ။
ရဟနျးမငျးကွီးက လှနျခဲ့သညျ့ နှဈပေါငျး ၃၅၀ အတှငျး ခံစားရရှိခဲ့ရသော ကြေးဇူးတောျမြားအတှကျ ဘုရားသခငျအား ကြေးဇူးတငျရငျး ထိုငျးကကျသလဈ ဘာ သာဝငျမြားနှငျ့ နီးကပျစှာရှိပါကွောငျး နှုတျ ဆကျခဲ့သညျ။
ဆကျလကျပွီး မိမိတို့၏ နိုငျငံ အတှငျး စညျးလုံးခွငျး၊ ညီအဈကိုမောငျနှမ စိတျထား၊ ကောငျးမွတျခွငျး၊ အမှနျတရား နှငျ့ တရားမြှတခွငျးတို့အား ဖေါျဆောငျခွငျး ဖွငျ့ ခရဈတောျ၏ နိုငျငံတောျကို ဆကျလကျ တညျဆောကျကွရနျနှငျ့ သနျ့ရှငျးမွငျ့မွတျ ခွငျးတို့၌ ရှငျသနျ ကွီးထှားကွပါစကွေောငျး ဆုတောငျး နှိုးဆောျခဲ့သညျ။
ကာဒီနယျ ဖီလိုနသေညျ ထိုငျးနိုငျငံတှငျ မလေ (၁၈) မှ (၂၁) ရကျအထိ (၄) ရကျတာ ရှိနခေဲ့ပွီး ကကျသလဈသာသနာတောျ၏ အထငျကရ နရောမြားသို့ သှားရောကျ လညျပတျကွညျ့ရှုကာ ဘာသာ ဝငျမြားနှငျ့ တှေ့ဆုံခဲ့သညျ။
ဗာတီကနျနိုငျငံသညျ ထိုငျးနိုငျငံတှငျ ှှ့န ငွြ့သဈျ်လ ဃသညျနမနညခန သျ ှှ့ငေူညေိ ထိုငျးနိုငျငံကကျသလဈ ဆရာတောျကွီးမြားအဖှဲ့ခြုပျဟူသော အဆငျ့ကို မရောကျရှိမှီတှငျ ဗစသအြသူငခ ဠငခမငေအနေ သျ ှငော ဆီယမျသာသာနာ စီမံကိုယျစားလှယျဟူသော ပထမအဆငျ့ကို ၁၆၆၉ ခုနှဈက စတငျထူထောငျခဲ့သညျ။ ဆီယမျသာသာနာ စီမံကိုယျစားလှယျဆိုသညျမှာ၊ ကကျသလဈသာသနာတောျ၏အသုံးအနှုနျးဖွဈပွီး ဒသေ သို့မဟုတျ သာသနာနယျ တဈခုကို ဆရာတောျပိုငျသာသနာတဈခုအဆငျ့သို့ မမွှငျ့တငျပေးခငျ (မွှငျ့တငျပေးရနျ ပွငျဆငျသောအဆငျ့)တှငျ ပွငျဆငျနသေော အခွအေနကေို ညှှနျးဆိုခွငျး ဖွဈသညျဟု (ဘာသာပွနျဆိုမှု လိုအပျနိုငျသညျ) နားလညျရပါသညျ။
ကကျသလဈခရဈယာနျသာသနာပွုမြားသညျ ၁၆ ရာစုနှဈမှစတငျကာ အရှေ့ဖြားဒသေမြားသို့ ပေါျတူဂီမြား၏ စောငျ့ရှောကျမှုဖွငျ့ ရောကျရှိလာကွသညျ။ ဒေါမိနဈကနျ အသငျးဂိုဏျးဝငျ ကကျသလဈ ခရဈယာနျ သာသနာပွုမြားသညျ အယုဒျ်ဓိယနိုငျငံသို့ ၁၅၆၇ ခုနှဈတှငျ ရောကျရှိခဲ့သညျ။ ထို့နောကျ ဖရနျဈ်စကနျ နှငျ့ ဂကြျဇူးဝဈ သာသနာပွုမြားလညျး ဝငျရောကျ လာခဲ့ကွသညျ။ ထိုအခြိနျမြားတှငျ ပေါျတူဂီ အာဏာပိုငျတို့က သာသနာပွုမြား အား တိုကျရိုကျ ကိုငျတှယျကာ ရဟနျးမငျးကွီး၏ သွဇာကို ကနျ့သနျ့ခဲ့ကွသညျ။
၁၆၂၂ ခုနှဈတှငျမူ ဗာတီကနျနိုငျငံက ဧဝံဂလေိပွနျ့ပှါးရေး ဝနျကွီးဌာနအား ဖှဲ့စညျးပွီး ကမျ်ဘတဝှမျးရှိ သာသနာပွုလုပျငနျးမြားကို ၎င်းငျးဝနျကွီးဌာနအား ကွညျ့ကွပျစခွေငျးဖွငျ့ သာသနာပွု လုပျငနျးမြားကို ရဟနျးမငျးကွီး၏ လမျးညှှနျမှုအောကျသို့ ရောကျရှိစခေဲ့သညျ။
ဤဝနျကွီးဌာနသညျ ရှိနှငျ့ပွီးသော သာသနာပွု အသငျးဂိုဏျးမြားနှငျ့သာ လုပျ ကိုငျခဲ့သညျ။ သို့သောျ ၁၆၅၉ ခုနှဈတှငျ သာသနာပွုမြားအား ပေါျတူဂီတို့၏ ခယြျလှယျခွငျး မှ လှတျလပျစှာနရေနျ မှာကွားခဲ့သညျ။ ၁၆၆၃ ခုနှဈတှငျ ပွငျသဈ သာသနာပွု အသငျး (နွဏ) အသငျးအား ထူ ထောငျကာ သာ သနာပွု လုပျငနျးမြားကို ပိုမိုတှငျကယြျစခေဲ့သညျ။
၁၆၆၉ ခုနှဈတှငျ စီယမျသာသနာနယျကိုဖှဲ့စညျးတညျထောငျကာ ပွငျသဈ သာ သနာပွုမြားက ထိုငျးနိုငျငံနှငျ့ အာရှတိုကျ တဝှမျးရှိ သာသနာပွု လုပျငနျးမြားကို ဦး ဆောငျခဲ့သညျ။ ထိုအခြိနျမှ စတငျကာ သာသနာ ပွုမြား၏ ကွိုးပမျးမှုကွောငျ့ အသငျးတောျ ထှနျးကားလာခဲ့သညျ။
၂၀၁၈ ခုနှဈ စာရငျး အရ ထိုငျးနိုငျငံတှငျ ဘာသာဝငျဦးရေ သုံးသိနျးကြောျ (၃၇၉၉၇၅) ဦးရှိပွီး၊ နိုငျငံလူဦးရေ ၆၉ သနျး ၏ ဝ.၄၆ ရာခိုငျနှုနျး ရှိသညျ့အပွငျ ဂိုဏျးခြုပျဂိုဏျးအုပျ သာသနာ ၁၂ ခု၊ ရဟနျးသာသနာ အုပျစု ၄၃၆ ခုနှငျ့ ဘုနျးတောျကွီး ၆၆၂ ပါး ရှိ သညျဟု သိရှိရသညျ။
