မြန်မာနိုင်ငံစာနယ်ဇင်းကောင်စီ(ယာယီ)မှထုတ်ပြန်သည့် မီဒီယာအစီအစဉ်များဆိုင်ရာ ကျင့်ဝတ်များ
၁။ တိကျမှု၊ဘက်မလိုက်မှုနှင့် မျှတမှု
၁.၁။ သတင်းများ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်ရပ်များ နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဘက်မလိုက်ဘဲ ဟန်ချက်ညီညီ မျှတစွာ ကိုင် တွယ်ဆောင်ရွက်ရမည်။သတင်း နှင့် မျက်မှောက်ဖြစ်စဉ်များအား ရေးသားတင်ပြခြင်းနှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းကို ရိုးသား စွာဆောင်ရွက်ရမည်။ မတိကျသော၊ အနက်ကောက် လွဲစေသော၊ ပုံဖျက်ထားသော အချက်အလက်များကို ရေးသား ထုတ်လွင့်ခြင်း မပြုလုပ်ရပါ။
၁.၂။ အကယ်၍ မတိကျသော၊ အနက်ကောက်လွဲစေသော၊ ပုံဖျက်ထားသော အချက်အလက်များကို ဖော်ပြမိပါကလည်း အချိန်မဆိုင်းဘဲ ပြင်ဆင်ချက်ထုတ်ပြန်ရမည်။ ထိုသို့ ပြင်ဆင်ချက်ထုတ်ပြန်ရာတွင်လည်း မူလဖော်ပြချက်နှင့် အနီးစပ်ဆုံးနေ ရာတွင် ပေါ်လွင်ထင်ရှားစွာအမြန် ဆုံး ပြင်ဆင်ဖော်ပြပေးရမည်။ ထိုမတိကျမှုကြောင့် ထိခိုက်နိုင်သော လူ/အဖွဲ့အစည်းများ အားလုံးကိုလည်း ပြန်လည်ဖြေရှင်းတုံ့ပြန်ဆောင်ခွင့်ပေး ရမည်။
၁.၃။ ရုပ်/သံ ထုတ်လွှင့်သူများသည် မိမိ၏အာဘော်များကို ထည့်သွင်းထုတ်လွှင့်မှု မပြုသင့်။ (ပါတီစွဲအယူအဆများကို ထုတ်လွှင့်သူ၏သဘောထားအဖြစ် ယူဆစေနိုင်သည့်အာဘော်များ မထည့်ရ) ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူများသည် အယ်ဒီတာ့ အာဘော်များကို အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ဆောင်ရွက်ပြီး ရေးသူ၏ သဘောထားအမြင်ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားဖော်ပြရမည်။ သတင်းနှင့်မျက်မှောက်ရေးရာ အစီအစဉ်များတွင် ရေးသူ၏သဘောထားအမြင် ပါဝင်ခြင်းကို ရှောင်ရှားရမည်။
၁.၄။ ရေးသားဖော်ပြထုတ်လွှင့်လေ့ရှိသော ဆောင်းပါးတစ်ခုချင်းစီ/အစီအစဉ်တစ်ခုချင်းစီတွင် မျှတမှုရှိရန်ထက် ပုံမှန်စဉ်ဆက်မပြတ် ဖော်ပြသော အစီအစဉ်များ/သတင်းများ (ဥပမာ- ရုပ်/သံလွှင့် အစီအစဉ်တစ်ရပ် သို့မဟုတ် သတင်းစာ တစ်စောင်၏ ပုံမှန်ကဏ္ဍ ဖော်ပြချက်တစ်ရပ်) ကို ခြုံငုံကြည့်သည့်အခါ မျှတရန်လိုသည်။ အခြားဖော်ပြ/ထုတ်လွှင့်သော ကဏ္ဍများတွင်လည်း သင့်လျော်သော အချိန်ကာလ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအတွင်း ခြုံကြည့်ပါက မျှတနေသော အကြောင်း အရာများကို ထည့်သွင်းပေးလျှင်လုံလောက်သည်။ စာရေးဆရာ၏တစ်သီးပုဂ္ဂလအမြင်ကို ထင်ဟပ်သော ကဏ္ဍများတွင်လည်း စာရေးသူ၏ အာဘော်သာဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြပေးရမည်။
၁.၅။ မီဒီယာဌာနများသည် မိမိတို့ကိုယ်တိုင် တရားစွဲခြင်းခံရလျှင်ပင် ထိုသတင်းကို မျှတစွာ ရေးသားထုတ်လွှင့်ရမည်။
၂။နိုင်ငံရေးနှင့် ရွေးကောက်ပွဲများ
၂.၁။ မီဒီယားဌာနများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း မတူကွဲပြားစွာရှိနေသော နိုင်ငံရေးအယူအဆများကို ထင်ဟပ်ဖော်ပြပေး ရမည်ဖြစ်ပြီး အများပြည်သူအကျိုးစီးပွားနှင့် သက်ဆိုင်သောကိစ္စရပ်များကို လွတ်လပ်ပွင့်လင်း စွာ ဆွေးနွေးငြင်းခုံနိုင်စေ ရန် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်ကာလများတွင် နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ ရပ်တည် ချက်များနှင့် နိုင်ငံရေးအယူအဆများကို ဖော်ပြရာတွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ထိုပါတီများ၏ ကိုယ်စားပြုဆောင်ရွက်မှုများ ထင်ဟပ်ပေါ်လွင်စေရန် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖော်ပြသင့်သည်။
၂.၂။ နိုင်ငံရေးပါတီများကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် ယင်းတို့ကိုယ်စားရေးသားထုတ်လွှင့်သော အကြောင်းအရာများကိုလည်း ပါတီများ၏ ရေးသားထုတ်လွှင့်ချက်ဖြစ်ကြေင်း ထင်ရှားစွာဖော်ပြရမည်။
၂.၃။ နိုင်ငံရေးတွင် လက်ရှိပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူများ(ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ်များ၊ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ နိုင်ငံရေး ပါတီများမှ ဝန်ထမ်းများနှင့် ပါတီတာဝန်ရှိသူများ)သည် သတင်းအစီအစဉ်ထုတ်လွှင့်သူများ၊ အင်တာဗျူးသမားများနှင့် သတင်းထောက်များအဖြစ် သတင်းအစီအစဉ်များတွင် ဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုရ။ အခြားသောကဏ္ဍများတွင် ဆောင်ရွက်ပါကလည်း ယင်းတို့၏ ပါတီနောက်ခံများကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြပေးရမည်။
ပေါက်ကြားလာသော အကြောင်းအရာများ၊ ကန့်သတ်သတင်းအချက်အလက်များနှင့် သတင်းရင်းမြစ်ကိုကာကွယ်ခြင်း
၃.၁။ မီဒီယာဌာနတစ်ခုသည် ပေါက်ကြားလာသော ဌာနဆိုင်ရာနှင့် အခြားသတင်းအချက်များ(ဥပမာ နိုင်ငံရေးသမား များနှင့် ပြည်သူ့ ဝန်ထမ်းများထံမှ အချက်အလက်များ)ကို အများပြည်သူအကျိုးစီးပွားဖြစ်စေသည်ဟု ခိုင်လုံပါက လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ရမည့် ပရော်ဖက်ရှင် နယ်တာဝန်ရှိသည်။ မီဒီယာကျင့်ဝတ်က ဤတာဝန်ဝတ္တရားကို ထောက်ခံသည်။
၃.၂။ မီဒီယာဌာနများသည် လျှို့ဝှက်အပ်သော သတင်းရင်းမြစ်များကို ကာကွယ်ပေးရန် ကျင့်ဝတ်အရ တာဝန်ရှိပြီး မီဒီယာလုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ်လုံးတွင် ထိုလျှို့ဝှက်ချက်ကို အသိရှိရှိ လေးစားလိုက်နာရန် လိုအပ်သည်။ ထိုသို့ ကာကွယ်ပေးရန် တာဝန်ရှိမှုကို ဤမီဒီယာ ကျင့်ဝတ်က ထောက်ခံသည်။
၃.၃။ နိုင်ငံတော်အဆင့် အရေးပေါ် အခြေအနေကျရောက်သောအခါများတွင် မီဒီယာဌာနများအနေဖြင့် အသက်အန္တရာယ်ရှိမှု (ဥပမာ စစ်ကာလအတွင်း စစ်ရေးတာဝန်ရှိသူများကို မဖော်ပြခြင်း) သို့မဟုတ် ပြည်သူလူထု၏ အသက်အိုး အိမ်လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်နိုင်သော သတင်းအချက်အလက်များကို မဖော်ထုတ်ဘဲ ကန့်သတ်ထားနိုင်သည်။ မီဒီယာကျင့်ဝတ်က မီဒီယာများ၏ ထိုသို့မိမိသဘောအလျောက် ရွေးချယ်ဆောင်ရွက်မှုကို အသိအမှတ်ပြုလက်ခံသည်။
၃.၄။ သတင်းထုတ်ပြန်ရန် အချိန်ကန့်သတ်ထားသော သတင်းများကို လက်ဝယ်ရရှိထားသော်လည်း မူရင်းသတင်းထုတ်ပြန်သူ က သတ်မှတ်ထားသော အချိန်ရောက်မှသာ ထုတ်ပြန်ရမည်။
၃.၅။ မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေနှင့် ဉာဏပစ္စည်းပိုင်ဆိုင်မှုဥပဒေများကို လေးစားလိုက်နာရမည်။ မူပိုင်ခွင့်ရှိသောအကြောင်းအရာများ မှ ကောက်နုတ်ချက်၊ ကိုးကားချက်များကိုသာ မူရင်းပိုင်ရှင်သို့ ညွှန်းဆိုပြီး ထည့်သွင်းဖော်ပြခွင့်ရှိကြောင်း သိရှိရမည်။
